Dinozaur z dziobem

Dinozaury znacznie różniły się między sobą. Dzieli się je więc na różne grupy. Jest między innymi podział na dinozaury ptasio- i gadziomiedniczne, co jest uwzględnione w systematyce tych organizmów. Nie zawsze jest to jednak tak wyraźnie zaznaczone przez systematyków. Przykładem jest choćby podział wymarłych jaszczurów na te z dziobami i bez nich. Jak się okazuje, całkiem spore grono późniejszych dinozaurów zamiast typowej jaszczurczej paszczy miało zakończenie w postaci dzioba. Jakie to były stworzenia i po co był im ten ptasi atrybut?

O czym wiadomo, choć nie tak całkiem powszechnie, współczesne ptaki wywodzą się z nielicznych dinozaurów, które przetrwały wielkie wymieranie. Z zaledwie kilku gatunków tych jaszczurów wykształciło się ponad 10 tysięcy gatunków ptaków. Są one dinozaurami i wszystkie mają dzioby. Jednak gdy ktoś pyta o dinozaura z dziobem ma z pewnością na myśli zwierzę żyjące w jurze bądź kredzie wchodzących w skład ery mezozoicznej. Również i takich stworzeń nie brakowało. Dzioby zastąpiły im zęby, co było korzystne, gdyż te pierwsze szybciej odrastają.

W przypadku zwierząt, które przez większość czasu przeżuwają i ucierają pokarm roślinny – nieraz dość twardy i łykowaty – zęby szybko się zużywają. Gdy je istota traciła, była skazana na śmierć głodową. Dziób zaś stanowił trwalsze narzędzie. Przydawał się zarówno nielatającym gadom, które jadły przeważnie nisko położone rośliny, jak i fruwającym dinozaurom, uznawanym już za ptaki (pierwszym był słynny archeopteryks – natomiast dobrze znane pterodaktyle nie były jednak dinozaurami, należały bowiem do innego kladu). W drugim przypadku dziób miał też walory przydatne podczas lotu – był lekki i miał aerodynamiczny kształt.

Pozostawimy jednak pierwsze ptaki na inną okazję, a skupimy się na wymarłych jaszczurach z dziobami, wymieniając i pokrótce opisując kilka najbardziej znanych z nich

Hadrozaur kaczodzioby

• Nazwa naukowa: Hadrosaurus
• Charakterystyka: zwierz ten był roślinożernym dinozaurem z grupy ornitopodów. Jego charakterystyczną cechą był dziób przypominający kaczkę, stąd nazwa. Miał długie tylne kończyny, co sugeruje, że mógł poruszać się zarówno na dwóch, jak i czterech łapach. Często żył w stadach.

Triceratops

• Nazwa naukowa: Triceratops
• Charakterystyka: gad był dużym dinozaurem z rodziny ceratopsów. Najbardziej znaną cechą triceratopsa były trzy duże rogowe wyrostki na czole oraz duży rogowy grzebień na szyi. Był roślinożercą i żył na obszarach dzisiejszej Ameryki Północnej.

Stegozaur

• Nazwa naukowa: Stegosaurus
• Charakterystyka: Stegozaury to dinozaury z charakterystycznymi płytami na grzbiecie i długimi kolcami na ogonie. Były roślinożerne i żyły w okresie jury. Ich płaty mogły być używane do termoregulacji lub do wywierania wpływu na inne stegozuary.

Pachycefalozaur

• Nazwa naukowa: Pachycephalosaurus
• Charakterystyka: ten zaś dinozaur znany jest z charakterystycznej grubej czaszki, zbudowanej z solidnego sklepienia (przypominała taran!). Nic dziwnego, że  mogła być używana w walkach o dominację lub obronę. Późnokredowy zwierz poza porą godów jako roślinożerca lub wszystkożerca był stosunkowo łagodną istotą.

Już tylko te cztery obdarzone dziobami gatunki dinozaurów reprezentują różnorodność panującą w wymarłym świecie dinozaurów!